دوره آموزشی مدیریت و برنامه ریزی انرژی

به طور کلی مدیریت و برنامه ریزی انرژی در دو سطح کلان و خرد معنا پیدا می کنند. منظور از مدیریت و برنامه ریزی انرژی در سطح کلان، انجام پیش بینی، اقدامات و راهکارهایی برای کاهش شدت مصرف انرژی مبتنی بر مدل های انرژی می باشد. برای نمونه مدیریت و برنامه ریزی انرژی در سطح شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و یا شرکت های تابعه. برای انجام این نوع مدیریت و برنامه ریزی انرژی از ابزارهایی نظیر پلت فرم LEAP برای شبیه سازی فرآیندها، اجزا و سیستم های مصرف کننده و تولید کننده انرژی با انعکاس ارتباط بین آنها استفاده می کنند.

این ابزارها ضمن محاسبه وضعیت فعلی مصرف انرژی، هزینه های انرژی و انتشارات زیست محیطی، میزان مصرف در آینده را به صورت کلان پیش بینی کرده و گلوگاه های تلفات را شفاف می کنند. راهکارهای شناسایی شده ارزیابی فنی، اقتصادی و زیست محیطی شده و برای اجرا به تفکیک سیستم ها برنامه ریزی منابع می شوند. در مقیاس خرد، بیشتر مدیریت انرژی در یک ساختمان یا صنعت مدنظر است که آشناترین سیستم مدیریت انرژی، همان سیستم استاندارد ISO500001 می باشد و در این دوره بدان پرداخته نخواهد شد. البته مدیریت و برنامه ریزی انرژی در سیستم خرد تنها محدود به این استاندارد نبوده و کاربردی تر و عملیاتی تر از استاندارد هم قابل تعریف و اجرا می باشد که جزئیات آن در شکل(3) نمایش داده شده است. همانطور که از شکل پیداست، سیستم مدیریت انرژی یک چرخه است که برنامه ریزی در دو سطح ابتدا و انتهای آن معنا پیدا می کند.

برنامه ریزی مقدماتی برای مدیریت انرژی در سازمان یا بنگاه و برنامه ریزی برای پیاده سازی راهکارهای کاهش شدت مصرف انرژی. از طرف دیگر مهمترین جزء یک سیستم مدیریت انرژی بر سه قسم شامل موارد زیر می باشند:

الف- ممیزی انرژی تفصیلی

ب- اجرای راهکارهای برتر صرفه جویی انرژی

ج- پایش مستمر صرفه جویی و مصرف انرژی

بنابراین در این دوره آموزشی، ابتدا مفهوم سیستم انرژی در مقیاس خرد و کلان توصیف خواهد شد و در ادامه نیز ابعاد کاربردی مدیریت انرژی و برنامه ریزی انرژی تبیین خواهد گردید. سیستم مرجع انرژی (RES) هم در مقیاس کلان و هم خرد، چارچوب و مرز سیستم انرژی را نمایش می دهد که کلیه فعل انفعالات انرژی اعم از تولید، عرضه و مصرف در داخل آن اتفاق می افتد. روش ترسیم RES بیان شده و گلوگاه های تلفات انرژی در صنعت بیان خواهد شد. برای این منظور نمونه هایی از شواهد واقعی ممیزی انرژی در صنایع ارائه خواهد شد. در ادامه فرآیند برنامه ریزی در یک سیستم انرژی بیان خواهد گردید. به طور کلی، برنامه ریزی انرژی ابتدا در سطح کلان انجام گرفته و سپس به سطح خرد در قالب برنامه اجرایی (Action Plan) گسترده می شود. هر برنامه شامل زمان شروع، زمان اتمام، منابع انسانی و سرمایه ای و تکنولوژیکی موردنیاز، هدف گذاری و پایش می باشد. در سطح کلان معمولاً از پلت فرم هایی نظیر LEAP استفاده می شود که نمونه ای از کاربرد آن در شرکت ملی نفت ایران برای انعکاس تولید و مصرف انرژی و شفاف سازی آمار ارائه خواهد شد. در سطح خرد نیز از ابزارهای شبیه سازی نرم افزاری نظیر EnergyPlus، DesignBuilder (در ساختمان) و MEASUR در صنعت استفاده می شود. وظایف مدیریت و برنامه ریزی انرژی بر عهده واحد مدیریت انرژی است که ابعاد  و لوازم استقرار واحد مدیریت انرژی بیان خواهد گردید. در ادامه کلیات مدیریت مصرف انرژی در صنعت و ساختمان به صورت کاربردی بیان خواهد شد که این قسمت اهمیت بالایی داشته و عمده تمرکز بر گردآوری اطلاعات (چک لیست ها)، روش تعیین خط مبنا(Baseline)، مدل سازی با ابزارهای MEASUR و DesignBuilder(ساختمان) و شناسایی فرصت های صرفه جویی انرژی و امکانسنجی آنها خواهد بود که در صورت نیاز ابزار RetScreen نیز معرفی خواهد شد. در ادامه مکانیسم شرکت های اسکو توصیف شده و ساختار و چارچوب فعالیت آنها تشریح خواهد شد. مکانیسم های مالی، بیمه و بازرس انرژی در فرآیند عملیاتی کردن یک پروژه اسکو نیز بیان خواهد گردید.