دوره آموزشی اصول طراحی و بهره وری و مدیریت جمع آوری و تصفیه پساب های صنعتی

پیشگیری از ایجاد فاضلاب امکان پذیر نیست. بنابراین باید از روش هایی استفاده شود که ضمن جلوگیری از آلوده شدن آب ها، میزان انتشار آن در محیط زیست کاهش یابد. این روش‌ها شامل کاهش حجم فاضلاب، بازگرداندن، بازیافت و استفاده از فاضلاب می باشد. به طور کلی در بررسی پساب، با دو گروه عمده از پساب مواجه هستیم یکی پساب شهری و دیگری پساب صنعتی می باشد.

پساب صنعتی  چیست؟

هرزآب هاي توليد شده در كليه مراكز صنعتي ، پساب صنعتي گفته ميشود . اغلب پساب هاي صنعتي غلظت بالايي از فلزات سنگين دارند كه وقتي اين فلزات سمي در مكان هاي تخليه رها شوند ، خاك و آب هاي زيرزميني و نهايتاً دريا را آلوده و به طور كلي بر زندگي آبزيان و چرخه غذايي اثر ميگذارند. از آنجايي كه پساب هاي صنعتي نهايتاً به داخل آبهاي سطحي و رودخانه ها تخليه ميشوند ، شناسايي و ارزيابي غلظت انواع مختلف آلاينده هاي موجود در آنها ضروري بوده و اين عمل بايد قبل از تخليه آنها به آبهاي جاري انجام گيرد.

تصفيه مطلوب اغلب فاضلاب هاي صنعتي به كمك سيستم هاي تصفيه مكانيكي- بيولوژيكي امكان پذير نيست. اين ناتواني به خصوص در مورد برخي مواد معين و غلظت هاي زياد آلاينده ها چشمگيرتر مي شود. در عين حال لازم است كه پساب هاي صنعتي را به شيوه هاي فيزيكي ، شيميايي يا بيولوژيكي تصفيه كرد تا بتوان اين پساب ها را به نحوي ايمن و بي خطر و به گونه اي كه به سيستم آسيب نرساند ، در منابع پذيرنده آنها تخليه نمود.

 بهره برداری، نگهداری، تعمیرات، بازسازی و نوسازی شبکه های جمع آوری فاضلاب نیازمند فعالیت های گسترده مدیریتی و مهندسی است که برنامه ریزی هدفمند فعالیت‌ها با استفاده از کارآمدترین روش ها را الزامی می سازد.

چرخه مديريت بهره برداري و نگهداري شامل چهار مرحله اصلي برنامه ريزي، اجرا، كنترل، و اصلاح و بهبود فعاليتها مي باشد. دو جزء اصلي مورد توجه جهت دست يابي به فعاليتهاي بهره برداري و نگهداري جامع شامل نظام كار و روش كار مي باشند. به‌طور كلي مي توان نگهداري از شبكه‌هاي جمع‌آوري فاضلاب را به ترتيب زير تعريف كرد:

اقدامات لازم جهت حفظ و احياي وضعيت مطلوب شبكه به كمك تعيين و ارزيابي وضعيت موجود آن که اين امر شامل اقدامات زير مي‌باشد:

• سرويس
• بازرسي
• رفع آسيب هاي موجود از طريق تعميرات، بازسازي و نوسازي

در همه موارد توجه به اين نكته ضروري است كه شبكه‌هاي جمع‌ آوري فاضلاب بايد از توان هيدروليكي لازم برخوردار باشند. فعاليت هاي بهره‌ برداري از شبكه‌هاي جمع‌آوري فاضلاب را مي توان به ترتيب زير تقسيم بندي كرد:

• فعاليتهايي كه به‌طور منظم در تواترهاي مشخص مبتني بروضعيت موجود انجام داده ميشود
• فعاليتهاي منفرد براي انجام اقدامات ويژه

براي بخش اعظم فعاليتها، يك سامانه پايش زمانبندي شده لازم است. همچنين بايد تواتر انجام فعاليت ها مشخص گردد. فعاليت هاي خاص منفرد بايد بر اساس يك سامانه اطلاع رساني و هماهنگي انجام پذيرفته و نتايج حاصل و هزينه‌هاي ناشي از آن مستندسازي شود. در زمان انجام فعاليت هاي مزبور بايد تمام ضوابط ايمني و بهداشت كار دقيقا رعايت شوند. در راستاي انجام بهينه فعاليت هاي مورد نياز، استفاده از نرم‌افزارهاي موجود مديريت شبكه‌هاي جمع آوري فاضلاب پيشنهاد مي گردد. در برخي از موارد، در طراحي شبكه‌هاي جمع‌آوري فاضلاب امكان تخليه محدود فاضلاب هاي صنعتي با رعايت معيارهاي پذيرش تخليه فاضلاب هاي مزبور در نظر گرفته مي شود.  معيارهاي مزبور در راستاي جلوگيري از موارد زير تعيين مي شوند:

• بروز خطراتي براي سلامتي و ايمني كاركنان شاغل بهره‌ برداري،
• وارد شدن آسيب به شبكه و تاثير سمي بر فرايندهاي بيولوژيكي در تصفيه خانه،
• تاثير منفي بر سلامت عمومي جامعه
• عدم امكان استفاده مجدد از فاضلاب هاي تصفيه شده و يا لجن حاصل از فرايند تصفيه،
• تاثير منفي بر محيط زيست
• تصفیه و بازچرخانی پساب
• افزایش امنیت عرضه آب در مجتمع های صنعتی و تولیدی

لذا بايد (در صورت نياز) پيش تصفيه اينگونه فاضلاب ها قبل از تخليه در شبكه انجام شده و بدين ترتيب حدود مجاز غلظت آلاينده هاي موجود در هنگام تخليه رعايت شود.

باید پساب هاي صنعتي را به شيوه هاي فيزيكي ، شيميايي يا بيولوژيكي تصفيه كرد تا بتوان اين پساب ها را به نحوي ايمن و بي خطر و به گونه اي كه به سيستم آسيب نرساند ، در منابع پذيرنده آنها تخليه نمود.

این دوره آموزشی به صورت کاربردی و توسط استاد مجرب تدریس شده و سرفصل های آن در قسمت برنامه آموزشی ارائه شده اند.